Het tubetje van Cath

In het jaar 1935 vermoordde Janke Goslinga in de Leeuwarder Keetbuurt haar man Jan Wiebenga. Jan was aan de drank en hij sloeg en mishandelde haar en de kinderen. Het was een heel karwei om hem te vermoorden, maar Jan moest dood.

Verschillende methodes paste ze toe: ze knipte het haar van haar kinderen en deed dat door Jan zijn eten. Jan vond wel dat het eten raar smaakte, maar hij ging niet dood. Ze maakte een afspraak met de vriend van haar dochter: als Jan langs het kanaal zou fietsen (dronken, natuurlijk) zou de vriend hem het water induwen, maar de vriend kwam niet opdagen.

Uiteindelijk ontvreemdde Janke uit de apotheek van Cath, waar ze als schoonmaakster werkzaam was, een tubetje met gif. Er stond een doodskop op, dus dat zou toch wel afdoende zijn.
Ze deed de pasta door Jan zijn eten. Jan werd er wel ziek van, maar hij ging nog steeds niet dood. Jan liet zelf een dokter komen en die vond het raadzaam om hem naar het ziekenhuis te vervoeren. Terwijl dokter een ambulance regelde, zag Janke haar kans schoon.Het zou toch op het laatste moment niet mislukken! Ze nam een doek met ammoniak en hield die net zolang voor het gezicht van de verzwakte Jan tot hij stikte. Toen de dokter terugkwam hing Janke de bedroefde weduwe uit.

Pas in 1951 kwam de moord uit en is Janke alsnog veroordeeld tot 8 jaar gevangenisstraf.

Over deze moordzaak en de rechtszaak die daar veel later op volgde, is door de Historische Vereniging Aed Levwerd (Oud Leeuwarden) een boek uitgebracht: Het tubetje van Cath. Hierin doet schrijver Hylke Tromp het verhaal achter de moord ("Een monsterachtige daad") uit de doeken; ook gaat hij in op de geschiedenis van een nu niet meer bestaand stukje Leeuwarden: de Keetbuurt en Achter Tulpenburg, nabij het riviertje de Potmarge, waar de mensen destijds in erbarmelijke omstandigheden moesten leven, onder de rook en stank van een strokartonfabriek.

Maar het boek is meer dan dat. Het bevat een stripverhaal over de moordzaak, geheel in het stadsfries (Liwwadders) geschreven, getiteld Ut moardplan. Richard Bos heeft het scenario geschreven en Charles Guthrie maakte de tekeningen.


Hylke Tromp, die ook violist is in het trio Wiltsje fan Peazens, dat Friestalige volksmuziek speelt en zingt, schreef de ballade: 't Ferhaal fan de freesleke moard op Jan Wielenga dy't deur syn frou smoard is in un doek met ammoniak.
De tekst en de muziek van deze ballade zijn ook opgenomen in Het tubetje van Cath. Het lied is bovendien te beluisteren op de bijgeleverde cd.

Een leuk boek, waarmee de Stichting Aed Levwerd de geschiedenis van de gewone mensen en hun (leef)omstandigheden wil belichten.
Bij de publicatie hoort ook nog een educatief project. Leerlingen en studenten van ROC De Friese Poort hebben onder leiding van docent drama Gooitsen Eenling een interactief toneelstuk gemaakt van dit verhaal, dat ze op 50 scholen hebben gespeeld.

Onderstaand filmpje is uitgezonden door Omrop Fryslân. Het heeft geen ondertiteling, maar is waarschijnlijk ook voor iemand die geen Fries verstaat vrij goed te volgen.