Das weisse Band

Gisteravond heb ik de film Das weisse Band van Michael Haneke voor de tweede keer gezien. Een prachtige film, die zich daar absoluut voor leent.

Het verhaal speelt zich af in een klein dorpje in Noord-Duitsland in 1913/1914 en wordt jaren later verteld door de toenmalige onderwijzer. Hij vertelt zijn herinneringen, maar voegt er aan toe dat die misschien niet helemaal kloppen en dat de rest van horen zeggen is.
Er gebeuren vreemde dingen. Het paard van de dokter struikelt over een bijna onzichtbaar gespannen kabel en de dokter moet zwaar gewond naar het ziekenhuis worden vervoerd.
Tijdens het oogstfeest verdwijnt het zoontje van de baron, hij wordt later vastgebonden en mishandeld teruggevonden.
Ook het gehandicapte zoontje van de huishoudster van de dokter wordt ontvoerd en mishandeld.
Wie zit er achter deze kwaadaardige acties?

Het valt de onderwijzer uiteindelijk op dat een groepje kinderen van het dorp zich wel wat vreemd gedraagt en steeds als bij toeval aanwezig is op de plek des onheils. Maar het zijn onschuldige kinderen, toch?

De kinderen van de dominee, Martin en Klara, behoren ook tot dit groepje. De vader is erg streng en deelt lijfstraffen uit om kleine vergrijpen. Ook laat hij de kinderen voor straf een witte band dragen, om hen te herinneren aan onschuld en deugdzaamheid.
De kinderen van de rentmeester zijn ook niet mals. Als het kleine broertje een zware longontsteking oploopt doordat het raam openstond, wijst alles in de richting van de grote broers.

In deze feodale gemeenschap, waarin bijna iedereen in dienst van de baron is, komen slechts weinig mensen in opstand tegen hun lot. Alleen de zoon van de vrouw die stierf doordat ze door een vloer zakte bij de baron, laat zijn mening horen. Dat komt hem duur te staan. Zijn familie wordt ontslagen, en zijn vader die geen uitweg meer ziet, verhangt zich.

De kinderen zijn bij Haneke allesbehalve onschuldig, zeker als ze wat ouder worden. Een uitzondering is het jongste zoontje van de dominee dat zich ontfermt over een ziek vogeltje.
Al met al geen vrolijke film, al is er toch een sprankje hoop. De onderwijzer wordt verliefd op het kindermeisje van de baron. Zij is werkelijk onschuldig en het lukt hem uiteindelijk haar voor zich te winnen.

De film is geheel in zwart/wit waardoor je het effect krijgt van oude filmbeelden, vervlogen tijden. De casting is subliem. Haneke heeft lange tijd audities gehouden om de juiste (kinder)gezichten te vinden. Hij was echt op zoek naar "ouderwetse" gezichten. Dat is hem fantastisch gelukt. Het is een zeer fascinerende film geworden, die je inderdaad vaker moet bekijken om alles te doorgronden.